Learned Hand (1872-1961) był amerykańskim sędzią. Chociaż nie zdołał uzyskać nominacji do Sądu Najwyższego (przeszedł na emeryturę jako sędzia federalny) i nie pozostawił po sobie znaczącego dorobku teoretycznego, zyskał sobie miano "sędziego-legendy", "sędziego sędziów", "dziesiątego sędziego" (wyraźna aluzja do dziewięcioosobowego składu Supreme Court). Sława ta wynika z jednej strony z bogatego, różnorodnego i oryginalnego orzecznictwa Handa, z drugiej zaś z jego zaangażowania w życie publiczne i licznych wystąpień o bardzo opiniotwórczym charakterze. Takich jak to, które miało miejsce 21 maja 1944 roku w nowojorskim Central Parku podczas uroczystości I Am an American Day, gdy w obecności półtora miliona ludzi wypowiedział następujące słowa: "Często się zastanawiam, czy nie pokładamy zbyt wielkich nadziei w konstytucji, ustawach i sądach. Te nadzieje są fałszywe, wierzcie mi, te nadzieje są fałszywe. Wolność jest w sercach mężczyzn i kobiet. Jeśli tam umiera, żadna konstytucja, żadna ustawa, żaden sąd jej nie pomoże. Jeśli tam jest, nie potrzebuje żadnej konstytucji, żadnej ustawy, żadnego sądu, by przetrwać. A czym jest ta wolność, która musi być w sercach mężczyzn i kobiet? Nie jest ona bezwzględną, nieokiełznaną wolą, nie jest wolnością robienia, co każdy chce. To byłoby zaprzeczeniem wolności i prowadziłoby do jej zniszczenia. Społeczeństwo, w którym ludzie nie uznają ograniczeń wolności, szybko stanie się społeczeństwem, w którym wolność przysługuje tylko najbardziej okrutnym".
Komentarze