Tradycja i nowatorstwo w Orbis sensualium pictus Jana Amosa Komeńskiego

Rozprawa naukowa poświęcona jest dziełu klasyka myśli pedagogicznej Jana Amosa Komeńskiego (1592-1670) Orbis sensualium pictus ( Świat w obrazach ), uznawanemu za pierwowzór obecnych podręczników. Podstawowe pytanie badawcze tej pracy brzmi: w jakim stopniu Orbis pictus , którego pierwsze wydanie ukazało się w Norymberdze w 1658 roku, było rzeczywiście innowacyjne w połowie XVII wieku, a w jakim wpisywało się we wcześniejszą tradycję podręcznikarską i pedagogiczną. Konsekwencją tego pytania jest kolejne: w jakim stopniu na treść i formę Orbis pictus wpłynął sam Komeński, a w jakim jego środowisko, jego lektury i doświadczenia dydaktyczne całego twórczego życia. W podręczniku tym znalazła między innymi zastosowanie zasada poglądowości w nauczaniu. Jego sukces był ogromny: miał do dziś ponad 200 wydań i przetłumaczono go na 20 języków. Cenili go zarówno wielcy tamtych czasów, jak i - co może w kontekście oddziaływania społecznego jeszcze ważniejsze - setki tysięcy pedagogów, nauczycieli, rodziców i dzieci, zwykłych ludzi. Już choćby z tego powodu Orbis pictus należy do najważniejszych źródeł w historii wychowania, a poświęcona mu monografia zasługuje na wnikliwą lekturę nie tylko historyków oświaty, badaczy i studentów kierunków pedagogicznych, ale i wszystkich zainteresowanych zmieniającym się w dziejach podejściem do szkolnych podręczników.