Psy Stalina (wyd. 2022)

Nikita Pietrow to wybitny rosyjski badacz historii najnowszej; jest autorem ponad 100 prac poświęconych historii terroru w sowieckiej Rosji. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego – zdelegalizowanego przez Putina w grudniu 2021 r. – rosyjskiego Stowarzyszenia Memoriał, organizacji pozarządowej broniącej praw człowieka i dokumentującej stalinowskie zbrodnie. „Psy Stalina” ukazały się po raz pierwszy drukiem w Rosji w 2011 r. pt. „Oprawcy. Oni wykonywali rozkazy Stalina”. Monografia Pietrowa, opublikowana rok później przez wydawnictwo Demart w Polsce, przedstawia ludzi bezpośrednio zaangażowanych w realizację „zadań specjalnych” podejmowanych przez NKWD. Wśród nich są m.in. kierujący NKWD od 1938 r. do śmierci Stalina w 1953 r. Ławrientij Beria i podporządkowani mu Wsiewołod Mierkułow, bracia Bogdan i Amajak Kobułowowie, Lew Włodzimirski, Borys Rodos, Michaił Riumin, Lew Szwarcman, Wasilij Błochin, Michaił Malcew, Wasilij Ulrich. Obecne wydanie to wzbogacona i rozszerzona edycja w stosunku do pierwszego wydania tej książki, uzupełniona o biogramy m.in. Canawy (Ławrientija Drugiego), Pawła Sudopłatowa, Nauma Eitingona czy zabójców z Sandarmochu, gdzie w latach 1937–1938 „zlikwidowano” ponad 9500 osób, w tym wielu Polaków. W książce znajduje się rozdział w całości poświęcony zbrodni katyńskiej. Pietrow poza opisem technologii rozstrzeliwań umieścił w nim listę zbrodniarzy NKWD uczestniczących w zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli wiosną w 1940 r. Z kolei w rozdziale „Mały Katyń” autor opisuje tzw. obławę augustowską, wciąż niewyjaśnioną zbrodnię na Podlasiu popełnioną w 1945 r. przez SMIERSZ na prawie 600 polskich obywatelach: żołnierzach i cywilach przeciwdziałających sowietyzacji Polski. „Wartość dokumentacyjną pracy Nikity Pietrowa trudno przecenić. Ujawnia on mechanizmy funkcjonowania państwowego systemu zbrodni, represji i zastraszania społeczeństwa" – napisał prof. Adam Daniel Rotfeld, były szef MSZ i współprzewodniczący Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych.